ایستگاه تحقیقات باغبانی قائم شهر

اين ايستگاه با قدمت بیش از 80 سال در  شهرستان قائمشهر قرار دارد. اين ايستگاه از نظر موقعيت جغرافيايي در محلي قرار گرفته كه مركزيت باغ هاي مركبات شرق استان را تحت پوشش قرار مي دهد. خاك اين ايستگاه درحد قليايي ضعيف كه شاخص بسیار مهم و مناسب براي ارزيابي و آزمايش هاي سازگاري اقليم پذيري پايه ها و ارقام جديد مركبات جهت توصيه هاي نحوه كشت آنها در سطوح گسترده بشمار مي رود. هم اكنون اين ايستگاه محل اجراي طرح هاي تحقيقاتي، كلكسيون قديم و جديد ارقام مختلف مركبات و ديگر درختان و درختچه هاي شمال كشور است.

از نخستين سال‌هاي تاسيس اين ايستگاه، طرح‌هاي با ارزشي در آن به اجرا درآمده كه از آن جمله مي‌توان به ايجاد كلكسيون مادري درخت خرمالو در دهه1340 اشاره كرد. ايجاد كلكسيون پايه مادري مركبات مازندران در 3 منطقه جغرافيايي با اقليم‌هاي متفاوت در رامسر، بهشهر و قائمشهر در قالب طرح تحقيقاتي يكپارچه از ديگر طرح‌هاي مهمي است كه ظرف 20 سال گذشته به دست محققان كشور در همين ايستگاه به انجام رسيده است.

1-        فاصله و نام شهر محل قرارگیری: ایستگاه تحقیقات باغبانی قائم شهر

2-        سال تاسیس: 1323

3-        اهداف تاسیس:   زراعی و باغی

4-        بخشهای فعال در ایستگاه: باغبانی – منابع طبیعی- گیاهان دارویی

اهم فعالیت های آموزشی ایستگاه:

1- کلاس کار و دانش در رشته گیاهان دارویی، تولید نهال جنگلکاری و گیاهان آپارتمانی

2- برگزاری آزمون های سنجش مهارت از طریق سامانه آموزشی (آموزش بزرگسالان مستمر)

3- برگزاری دوره های آموزشی باغبانی برای کارشناسان پهنه سازمان جهاد کشاورزی استان

4- برگزاری روز مزرعه مرکبات و هفته انتقال یافته تحقیقاتی و دستاوردهای پژوهشی با حضور کلیه محققین مرکز در امور مرکبات

اهم فعالیت های تحقیقاتی ایستگاه:

مركبات با بيش از 3 ميليون تن محصول در سال، رتبه اول توليد را در بين محصول‌هاي باغي ايران و مقام ششم توليد ساليانه مركبات جهان را به خود اختصاص داده است. سطح زيركشت مركبات كل كشور بيش از 256 هزار هكتار مي‌باشد كه حدود 87 درصد آن را درختان بارور تشكيل مي‌دهند. استان‏ مازندران با دارا بودن بیش از 36 درصد از اراضي بارور مركبات، مقام اول را در كشور به خود اختصاص داده است. از ميزان توليد سالانه مركبات كشور كه حدود 4 ميليون تن می باشد، استان مازندران با تولید حدود 38 درصد، بيشترين توليد را در بين استان‌هاي ديگر دارا می باشد. از سوی دیگر حدود 60 درصد سطح زیر کشت مازندران در شرق استان می باشد به طوری که اقتصاد کشاورزی این منطقه رابطه تنگاتنگی با تولید مرکبات دارد. روند افزایش کشت این محصول در شرق استان به گونه ای است که در آینده ای نه چندان دور بدون شک مرکبات از کشت اول منطقه یعنی برنج پیشی خواهد گرفت و به مهمترین محصول شرق مازندران مبدل خواهد شد. بنابراین روشن است که تحقیقات درمورد مرکبات نیازمند برنامه های تحقیقاتی منسجم و هدفمند می باشد. به این منظور برنامه های کوتاه مدت و زودبازده و برنامه های درازمدت تحقیقاتی از اهمیت به سزایی برخوردار است. از جمله این برنامه ها می توان به تخصیص ایستگاه های تحقیقاتی مختص مرکبات از سوي موسسه تحقيقات مركبات كشور اشاره نمود. به این منظور مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران پس از تلاش بسیار ایستگاه تحقیقات باغبانی قائم شهر را، عليرغم مواجهه با مشكلات زياد، حفظ کرده و به تحقیقات این محصول اختصاص داد.

همچنین این ایستگاه مجموعه ای قدیمی از گونه ها و واریته های مختلف مرکبات می باشد و علاوه بر این کلکسیون جدیدی از 21ژنوتیپ تامسون و 16 ژنوتیپ نارنگی و پایه های سیترنج، سیتروملو و C35 در این ایستگاه به عنوان باغ مادری احداث گردیده است. نظر به اهمیت محصولات باغبانی در استان و برای نیل به اهداف درازمدت تحقیقاتی، این مرکز درنظر دارد که بخش جداگانه ای را به محصولات باغبانی و به ویژه مرکبات اختصاص دهد. به طور مسلم نتایج به دست آمده از اجرای پروژه های تحقیقاتی، در پیش‌برد باغداری کشور به سمت افزایش بهره‌وری از منابع موجود، افزایش عملکرد و بهبود اقتصاد تولید کننده و نیز بالا بردن کیفیت محصول برای مصرف کننده تاثیر به سزایی خواهد داشت. هم اکنون چند پروژه تحقیقاتی در خصوص ارزيابي سازگاري، رشد و عملكرد كمي و كيفي پايه هاي رايج و برخي پايه‌هاي جديد مركبات در مازندران در این ایستگاه درحال اجراست و امید است در پايان پروژه بتوان پايه مناسبتري را با تحمل بيشتر به خاكهاي آهكي و مقاومتر به بيماري‌هاي ويروسي شايع منطقه به باغداران معرفي كرد. باغداران استان بطور مستمر براي انجام آزمايشات خاك، شناسايي آفات و بيماري ها و مسايل مربوط به كشت و داشت و انتخاب گونه و ارقام مناسب به مركز تحقيقات و ايستگاه مراجعه مي كنند.

سایر فعالیت های ایستگاه:

-استقرار مرکز خدمات کشاورزی علی آباد

- خرید و بوجاری 400 تن بذر  برنج توسط شرکت خدمات حمایتی با دو انبار 500 تنی

انواع مرکبات سازگار با اقلیم(آزمایش سازگاری):

 ارقام پرتقال: محلي، تامسون ناول، خوني مورو، والنسيا، ايتاليايي، بيروتي، هاملين، ناوینیا و کارا کارا

 ارقام نارنگي: محلي، انشو، كلمانتين، پونكن، پيج، اورلاندو تانجلو، مينولاتانجلو و میاگاوا

ساير مركبات: ليموترش مازندراني، ليمو شيرين، ليمو گلابي آمل، انواع نارنج مثل نارنج معمولي، نارنج ابلق، نارنج خوشه اي، نارنج دورگ و نيز گريپ فروت .

 پايه هاي مركبات : نارنج، پونسيروس، سيترنج، سيتروملو، فلائینگ دراگون و 35 C

سیترنج

سیتروملو

کلکسیون گیاهی  ایستگاه:

1-درختان  مثمر: پايه هاي خرمالوي سيبي، خرمالوي دل گاوي، خرمالوي گوجه اي، خرمالوي دانه ريز و خرمالوي وحشي يا خرمندي، آووكادو، زيتون، ازگيل وحشي، ازگيل ژاپني، فندق، گردو، به، انار، انگور.

2- درختان نادر با ارزش ژنتیکی بالا: درخت بطري، تونگ، هوونیا، شمشاد هیرکانی(گونه در حال انقراض).

3- مهمترین گونه های سوزنی برگ ایران و جهان: سرو شيراز، سرو خمره‌اي، سدروس دئودارا، آروكاريا، كازوارينا، زربين.

4- گونه های زینتی: نخل هاي بادبزني و پنجه اي، نخل خرما، ماگنولياي سفيد وارغواني، گل توري، گل يخ، گل محبوب شب، گل شيوري، توت مجنون، درختچه پر، زنگوله اي، پيچ اناري، پيچ امين الدوله، درخت ارغوان، درخت فردوسي، خرزهره، شمشاد رسمي، شمشاد نعنايي، يوكا، ختمي بوته اي، ختمي درختي.

5- کلگسیون مهمترین گیاهان دارویی: رزماری، اسطوخودوس، مریم گلی، به لیمو.

6- گیاهان مهم ناحیه هیرکانی: شمشاد خزري، زيتون تلخ، جل.

7- 500 پایه باقی مانده از شمشاد هیرکانی

معرفی برخی گونه های نادر و با قدمت بیش از پنجاه سال در ایستگاه

اکالیپتوس       Mytaceae – Eucalyptus camaldulensis

نارنج ابلق  Sour orange – Citrus aurantium Variegated

طرح خاص استانی:

1- بررسی تعیین آستانه زیان اقتصادی کنه قرمز مرکبات   دکتر فائز

2- بررسی نانوزئولیت و هیدروژل بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گل محمدی دکتر ساداتی

3- بررسی اثرات نانوزئولیت بر روی نهال های صنوبر تحت تنش خشکی دکتر ساداتی

4- بررسی هیدروژل بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی بر روی صنوبر دکتر ساداتی

5- باغ بذر شمشاد هیرکانی با 500 پایه مقاوم در برابر شپره شمشاد دکتر ساداتی